Hugleiðing: Mýtan um hinn skaðlega skjátíma
Höfundur er Bjarki Þór Jónsson, tölvuleikjafræðingur
Í kvöldfréttum RÚV í gær var fjallað um óhóflega skjánotkun barna og unglinga á Íslandi. Foreldrafélög grunnskóla í Breiðholti í samstarfi við SAMFOK og Reykjavíkurborg ákváðu að dreifa ísskápsseglum sem lista viðmið skjátíma mismunandi aldurshópa á heimili barna á höfuðborgarsvæðinu. Á seglinum eru til dæmis sett viðmiðin 120 mínútur fyrir börn á aldrinum 10-12 ára, 180 mínútur fyrir börn á aldrinum 13-15 ára og 240 mínútur fyrir ungmenni 16-17 ára. Áhugavert er að sjá þessa tímaviðmið í ljósi þess að umfangsmikil nýleg rannsókn sýnir litlar sem engar vísbendingar séu að finna um neikvæð áhrif þegar litið er til skjátíma unglinga og hafa sérfræðingar einmitt ekki viljað setja tímaviðmið á skjánotkun.
Málið er aftur á móti að með því að benda á skjátímann er fókusinn tekinn af raunverulega vandamálinu (ef um vandamál er að ræða) sem er innihaldið; í hvað er skjátímanum varið?
Markmið átaksins hér á landi er að vekja fólk til umhugsunar um skjátíma barna samkvæmt heimasíðu verkefnisins. Málið er aftur á móti að með því að benda á skjátímann er fókusinn tekinn af raunverulega vandamálinu (ef um vandamál er að ræða) sem er innihaldið; í hvað er skjátímanum varið? Samkvæmt viðmiðunum sem uppgefin eru á seglinum má setja samasem merki milli þess að læra nýtt tungumál í Duolingo appinu og að horfa á auglýsingar á YouTube. Við þekkjum fjölmargar jákvæðar og uppbyggilegar leiðir til að verja skjátíma sínum og þess vegna er skemmandi fyrir umræðuna að líta á skjátíma sem eitthvað slæmt og hættulegt.
Þess ber að geta að Reykjavíkurborg er ekki eina sveitarfélagið sem hefur dreift efni með einhverskonar skjátímaviðmiðum, einnig hefur Akureyrabær og Garðabær og gefið út sambærileg viðmið.
Í upphafi árs voru sett viðmið í tengslum við skjánotkun barna og unglinga í Bretlandi og var ákveðið að notast ekki við fyrirfram ákveðin tímaviðmið þar sem engin gögn sýna fram á skaðsemi skjánotkunar. Vissulega væri þægilegt að vera með eitthvað einfalt tímaviðmið sem allir gætu farið eftir, sérstaklega þegar það getur verið ansi tímafrekt að kynna sér það efni sem barnið er að verja skjátíma sínum í. En þetta er bara hluti af raunveruleika nútímans, tækin og tæknin fara ekkert. Kennum börnunum frekar að nota tækin á uppbyggilegan hátt, sýnum efninu áhuga og kynnum þeim fyrir hættunum.
Vissulega getur skjánotkun farið út í öfgar og þá er gott að hafa einhverskonar viðmið. SAFT hefur sett saman skjáviðmið fyrir börn og ungmenni þar sem fókusinn er settur á heilbrigða notkun í stað þess að einblína á tímaviðmið líkt og segullinn áðurnefndi gerir.
Vilt þú senda inn pistil eða hugleiðingu um málefni líðandi stundar? Sendu póst á nordnordursins(at)gmail.com.
Forsíðumynd: Wikimedia Commons
.jpeg){kind=link}